Çorba

Çorba sıvı olarak tüketilen gıdalardan birisidir. Sebze, et ve çok çeşitli başka malzemeler kullanılarak hazırlanabilir. Çorbanın içine katılan malzemeler kaynatılarak tatlarının ve aromalarının çorbaya geçmesi sağlanır. Çorbaların kıvamı koyu olabileceği gibi daha sulu bir kıvamda da olabilir. Çorbanın içindeki tanelerin çorba ile bütünleşmesini sağlama işlemine çorbanın bağlanması denir. Sebze püresi ile yapılan çorbaları bağlamak için nişasta kullanılabilir.

Çorba bağlama yöntemlerinden birisi çorba terbiyesidir. Hazırlanan sos çorbaya katılır. Çorba terbiyesi için kullanılan 5 temel yöntem :
1- Yoğurtlu terbiye
2- Limonlu terbiye
3- Sütlü terbiye
4- Sirkeli sarımsaklı terbiye
5- Unlu terbiye

Genellikle sıcak olarak tüketilir fakat soğuk olarak sunulan çorbalar da vardır. Türk mutfağındaki popüler çorbalar şunlardır; ezogelin çorbası, mercimek çorbası, tarhana çorbası, arpa şehriye çorbası, ayran aşı çorbası, domates çorbası.

Çorba Kelimesinin Kökeni

Türkçedeki çorba kelimesi et, tahıl ya da sebze gibi şeylerle hazırlanan sulu, sıcak içecek anlamına gelmektedir. Köken olarak Farsça şorba kelimesinden gelmektedir. Farsçada da aynı anlama gelmektedir ve tuzlu/karışık anlamına gelen kelime ile yemek anlamına gelen ekten oluşmaktadır. Türk çorba kültürü çok köklüdür ve Türk mutfağı çorbaları oldukça çeşitlidir. Çorbanın bu kadar önemli bir yer tuttuğu kültürde çorba ile ilgili pek çok deyim de ortaya çıkmıştır örneğin; bir şeyin çorbaya dönmesi deyimi de bir şeyin karmakarışık olması anlamında kullanılmaktadır. Çorbada tuzu bulunmak deyimi de kişinin bir işe katkısının olması anlamında kullanılmaktadır.

Çorbanın Tarihçesi

Tarihte ilk çorbanın izi milattan önce 20 Bin’li yıllara kadar sürülebilmektedir. Çorba yapılabilmesi için su geçirmeyen kaplara ve suyun ateş üzerinde kaynatılabilmesine ihtiyaç duyulmuştur. Çömlek kapların yapılmasıyla suyun kaynatılabilmesi mümkün olmuştur. Çorbaların iyi beslenme ve sağlıkla ilişkisi farkedilip şifacılar tarafından da kullanılmaya başlamıştır.

Fransa’da çorba satmak için açılan dükkanlar restoran adını alıp günümüzdeki restoranların temelini atmıştır. Çorbalar insanların yorgunluğunu giderip fiziksel enerjilerini yenileyebilecekleri bir yiyecek olarak sunulup tüketilmiştir.

Tarihte Türk Çorbaları

Geçmişte Orta Asya’da göçebeler lapaya benzer yemekler yapardı. Zamanla günümüzde de tüketilen çorba çeşitleri doğmuştur. Orta Asya’dayken Türkler oğmaç adı verilen bir tür çorba yaparlardı. Genellikle yuvarlak kesilen erişte kullanılır ve bazen kurutulmuş et de katılırdı. Tarhana Türklerin eskiden beri yaptığı ve günümüze kadar gelmiş bir çorbadır.

Türkler’in Anadolu’ya göçleri ve Osmanlı döneminde Avrupa’ya kadar uzanmaları bir çok yerel ve eski mutfak kültürü ile etkileşim yaratmıştır. Örneğin Türk mutfağında deniz mahsüllü çorbalar bulunmazken Karadeniz ve Ege bölgesindeki deniz ürünlerinin kullanıldığı yemekler ve çorbalar da Türk mutfağına dahil olmuştur.

Türk Mutfağında Çorbanın Yeri ve Önemi

Çorba ekonomik ve besleyici bir yemektir. Bu sebeple çorba tarih boyunca Türk toplumunun tüm katmanlarında sevilerek ve bolca tüketilmiştir. Örneğin Osmanlı döneminde en yoksul insanların evinden padişah sofralarına kadar çorbaya yer verildiği bilinmektedir. Osmanlı mutfağı çorbalar bakımından zengindi. Sadece Osmanlı zamanında değil, çorba her zaman Türk mutfağının ana unsurlarından biri olup yemek kültüründe belirleyici olmuştur. Zaman içinde Türk mutfağına özgü çorbalar çeşitlenip günümüze kadar ulaşmıştır.

Günümüz Türk mutfağında kahvaltıdan diğer ana öğünlere kadar her sofrada çorbaya bulunmaktadır. Bebek, çocuk ya da yetişkin herkes için sevilen çorbalar her daim pişirilmektedir. Batı mutfağında çorbalar başlangıç yiyeceği, iştah açıcı rolü üstlenirker Türk sofralarında ana yemek olarak da tüketilmektedir. Bu kadar çok çorba tüketilen bir yemek kültüründe çok farklı ve zengin çorba çeşitleri olmasına şaşmamak gerekir.

Türk Mutfağında Çorba Çeşitleri

Geleneksel Türk mutfağı çorbalarının İçindeki malzemeye göre bakacak olursak; tahıllı ve unlu çorbalar, bakliyatlı çorbalar, deniz mahsüllü çorbalar, etli çorbalar, tavuklu çorbalar, yoğurtlu ve sütlü çorbalar, sebze çorbaları diye sınıflandırabiliriz. Çorbanın yapıldığı bölgede hangi malzemeler bolsa yapılan çorbalara o malzemelerden katılmaktadır.

Pişirme tekniğine göre çorba çeşitleri; meyaneli çorbalar, taneli çorbalar, malzemenin ezildiği çorbalar. Bu üç pişirme tekniğinin bir arada kullanıldığı çorbalar da yapılabilmektedir.

Çorbaların Sunum ve Servisi

Çorbanın üzerine kızdırılmış yağ da dökülebilmektedir. Bazen kurutulmuş ekmek parçaları da çorbaya eklenmektedir.Çorbal sıklıkla nane, karabiber, pul biber vb baharatlarla birlikte tüketilir. Kış aylarında daha çok sıcak olarak sunulan çorbalar tercih edilmektedir.

Kaynaklar:
Wikipedia Soup
Wikipedia Çorba

Kategoriler: Sözlük